دوره آموزشی پرورش بوقلمون

نگهداری بوقلمون در سنین پایین یکی از مشکلات پرورش بوقلمون است. بوقلمون های جوان در برابر انواع بیماریها حساس هستند و نیاز به مراقبت زیادی دارند. امروزه در اغلب کشورها، بوقلمون را به صورت تجارتی و به تعداد زیادی نگهداری میکنند و تعداد معدودی از شرکتهای اصلاح نژادی، سویه های تجارتی مخصوص به خود را ارائه میدهند که از ضریب تبدیل خوراك و قدرت رشد بسیار بهتری نسبت به دیگر نژادها برخوردارند. در طریقه پرورش بهصورت صنعتی، باید با در نظر گرفتن شرایط محیطی تمامی نیازهای بوقلمون را تأمین نمود تا با تأمین جایگاه و غذای مناسب و تنظیم حرارت، تهویه و بهداشت حداکثر نتیجه مطلوب حاصل گردد.

فضای لازم برای هر بوقلمون

برای بوقلمونها از 21 هفتگی به بعد به ازای هر بوقلمون ۴ مترمربع فضا در نظر میگیرند. البته اگر تمام گله بوقلمون نر باشند برای هر بوقلمون 5 مترمربع و چنانچه ماده باشند به ازای هر بوقلمون ۳ مترمربع فضا لازم است. وسایل نگهداری جوجه بوقلمون وسایلی که برای پرورش و نگهداری جوجه بوقلمون به کار می رود تقریبا شبیه به آن چیزی است که در پرورش جوجه‌های مرغ به کار میرود.

نور لازم برای پرورش بوقلمون در 48 ساعت اول باید در تمام مدت شبانه روز از روشنایی در سالن نگهداری جوجه بوقلمونها با شدت 100 لوکس استفاده کرد. بعدازاینکه جوجه بوقلمونها با محیط آشنا شده و شروع به خوردن و آشامیدن کردند، باید به مرور مدت روشنایی را کم کرد به نحوی که در سن 2 هفتگی به حداقل مقدار روشنایی با شدت 50 لوکس رساند.

معمولا مقدار 13 تا 14 ساعت نور در شبانه روز برای بوقلمونها از سن 2 هفتگی به بعد کافی است. شدت نور در 48 ساعت اول باید از نور شدیدتر نیز مهم است معمولا و سپس از نور ضعیفتر استفاده نمود. بوقلمونها نیز مانند مرغها در نور آبی قادر به دیدن نیستند. از اینرو هنگام گرفتن آنها میتوان از نور آبی استفاده کرد. طرز استفاده از نور در پرورش بوقلمونها بستگی به نژاد و طرز نگهداری و بلاخره سن فرستادن آنها به کشتارگاه دارد، براین اساس شدت نور در دو روز اول  100  لوکس و از آن بعد 50 لوکس استفاده شود.

از نظر راهنمایی از نور میتوان به طریقه زیر استفاده کرد: صفرتا 6 هفتگی: در 48 ساعت اول به طور دائمی از نور استفاده میشود، سپس میزان روشنایی را به مرور به 14 الی 18ساعت میرسانند (کم کردن نور باید بهطور آهسته و تدریجی صورت گیرد).

6  تا 22 هفتگی: از 14 ساعت نور با شدت کم (50 لوکس) استفاده شود. 22 تا 30 هفتگی: مدت روشنایی را به 12-10 ساعت رسانده شود.

پرورش جوجه بوقلمونها

برای نگهداری از جوجه بوقلمون باید عملیات زیر را انجام داد:

 قبل از ورود جوجه ها باید تمام وسایل نگهداری لانه را شستشو و ضدعفونی کرد و سپس وسایل پرورش به دقت چیده شوند. مادر مصنوعي را گرم و یا بخاری برقی را روشن کرد و تهویه را در وضع مناسبی قرارداد. از پرورش جوجه ها به تعداد بیش ازحد استاندارد در هر مترمربع باید خودداری کرد. به مسئله تغذیه جوجه بوقلمونها نیز باید در روزهای اول توجه فراوانی نمود. در روش پرورش روی بستر حتما باید از بستر مناسب استفاده کرد. در روزهای اول باید بستر را با پارچه و یا کاغذ پوشاند تا جوجه بوقلمونها از مواد بستر نخورند (البته برخی ها از جعبه هایی که برای حمل و نقل جوجه ها استفاده میشود نیز استفاده میکنند، ولی این امر ازنظر بهداشتی به هیچ وجه توصیه نمیشود).

هنگامیکه جوجه ها غذا خوردن از دانخوريها را یاد گرفتند، میتوان کاغذها را برداشت. جوجه بوقلمونها برعکس جوجه مرغها خوردن و آشامیدن را به خودی خود یاد نمیگیرند. ازاینرو باید به آنها آموخت. آموختن آشامیدن و خوردن یکی از مشکلات پرورش بوقلمون است. برای اینکه جوجه بوقلمونها را به خوردن ترغیب کنند، عده ای از جو خرد شده، عده ای از شیر و یا غذای سبز برخی از تخم مرغ پخته و خردشده که روش بهتری است استفاده میکنند.

به طورکلی بوقلمونها نسبت به مرغها، بسیار کودن هستند به نحوی که در نگهداری بوقلمون به طور طبیعی، این پرنده همانند مرغ مادر به خوبی از جوجه های خود مراقبت نمیکند، اغلب جوجه ها تلف میشوند و یا در مقابل پرندگان دیگر از جوجه های خود دفاع نمیکند.

در پرورش جوجه بوقلمونها باید دقت نمود که قسمت پرورش تا حد امکان دارای گوشه یا زاویه نباشد چون ممکن است که با جمع شدن جوجه ها در یک گوشه روی هم شاهد تلفات ناشی از خفگی در آنها باشیم. پس بهتر است قسمت در پرورش ما حالت بیضی مانند داشته باشد. بوقلمونها معمولا بین 20 تا 28 هفتگی به سن بلوغ میرسند که البته این امر بستگی نژادهای سبک کمی به نوع، سویه و بلاخره جنس دارد. معمولا زودتر از نژادهای سنگین به سن بلوغ میرسند.

فصل جوجه کشی و همچنین طرز نگهداری نیز کم و بیش در تسریع یا تأخیر بلوغ اثر دارد. مسئله تشخیص رسیدن به سن بلوغ بسیار مهم است زیرا وقتیکه پرنده به سن بلوغ میرسد گوشت از نظر کیفیت به حداکثر مرغوبیت خود میرسد و بعداز آن با چربی گرفتن بدن از کیفیت آن کاسته میشود. امروزه سعی میشود که بوقلمونها را ازنظر بلوغ زودرس کنند، به این معنی که زودتر به سن بلوغ برسند. به این ترتیب تاریخ فرستادن بوقلمونها به کشتارگاه به جلو خواهد افتاد. بوقلمونهای ماده را در 16 هفتگی در ایران معمولا به بازار میفرستند زیرا پس از آن دیگر رشد نمیکند ولی بوقلمون نر را تا 26 هفتگی نگاه میدارند. وزن زنده بوقلمونهای ماده بالغ 7.5-8 کیلوگرم و وزن نرهای بالغ در حدود 12-13 کیلوگرم است.

دمای موردنیاز در پرورش بوقلمون

دمای لانه در هفته های مختلف باید به قرار زیر باشد: در شروع دوره پرورش و در سیستم آشیانه گرم (گرمایش در کل سالن( دمای آشیانه را در حدود 34 الی 36 درجه سانتیگراد تأمین کنید و این دما را در اواخر هفته اول به 32 درجه سانتیگراد برسانید، سپس دمای آشیانه را در هفته دوم 29 - هفته سوم  26 - در هفته چهارم 24 (در تمام این مدت حرارت سالن نباید از 24 درجه سانتیگراد کمتر گردد)، هفته پنجم 21 درجه سانتیگراد و از هفته ششم تا پایان دوره

دمای 18 درجه سانتیگراد را حفظ نمایید. در مورد تأمین دمای مورد نیاز نژادهای صنعتی، حتما از راهنمای پرورش آن نژاد استفاده نمایید. در روزهای اول جوجه ها نباید از منبع حرارتی دور شوند چون ممکن است سرما بخورند. اگر از دستگاه مادر مصنوعی استفاده میشود باید دور دستگاه مادر حصاری کشید تا از آن دور نشوند و یا اگر از بخاری برقی استفاده میشود باید تمامی سالن حرارت یکنواخت و مناسب داشته باشد.

تهویه و رطوبت در پرورش بوقلمون

برای رشد معمولی جوجه بوقلمون هوای تازه و تمیز ضرورت دارد. با استفاده از پنجره های تهویه ای و همچنین هواکشهای برقی میتوان تهویه را کنترل کرد که البته تهویه نباید سبب سرد شدن سالن گردد.

هنگام ورود به سالن میتوان وضعیت تهویه را به خوبی تشخیص داد، زیرا وجود هرگونه بوی نامناسب دلیل عدم و يا نقص تهویه است. تهویه نامناسب همچنین سبب تغيير رطوبت هواي سالن و بستر میشود. وجود رطوبت در داخل سالن نیز یکی از نشانه های نقص تهویه است. سالن نگهداری جوجه ها همیشه باید خشک نگهداری شود و اگر خشکی هوا بیش از حد لازم باشد رشد پرها کم شده و وضعیت پرها نامناسب میگردد.

جلوگیری و پیشگیری از بیماریها مستلزم رعایت اصول بهسازی و بهداشت است. از این رو باید لانه و همچنین وسایل را قبل از ورود جوجه و نيز پایان هر دوره به خوبی شست و ضد عفونی نمود.

 تغذیه بوقلمون

جوجه بوقلمونها مانند سایر طیور در ۲۴ ساعت اول نیازی به غذا ندارند. مقدار غذایی که جوجه ها در ۴ هفته اول مصرف می‌نمایند ۴۵۰ تا ۵۰۰ گرم است که به مرور بر مقدار آن افزوده میشود.

میزان رشد در سنین مختلف یکنواخت نیست به نحوی که رشد تا سن ۷ تا ۸ هفتگی سریع و در ۱۴ تا ۱۵ هفتگی به حداکثر میرسد. جنس نر نسبت به ماده ها ضریب تبديل غذائي بهتري دارد. چربیها و هیدروکربنها منابع اصلی انرژی در آنها محسوب میشود. غذای بوقلمون تا ۸ هفتگی آردی و بعد به صورت پلت است. برای پرورش بوقلمون دو برنامه غذائی اساسی باید در نظر گرفته شود. یکی غذای تمام نرم یا آردی و دیگری دانه ای یا پلت. نیازهای تغذیهای بوقلمون بر اساس سن متغیر است. همچنان که بر سن بوقلمون افزوده میشود، نیازهای پروتئین، ویتامین و مواد معدنی این پرنده کاهش می یابد و بر نیاز آن به انرژی افزوده میشود.

خوراک بوقلمون باید حتما حاوی یک ماده مقابله کننده با کوکسیدوز باشد و همچنین وجود یک ماده پیشگیری کننده بیماری سر سیاه نیز در غذای بوقلمون ضروری است. باید همیشه غذا و آب در اختیار پرنده باشد. غذای غیر نرم یعنی با ذرات درشت (پلت) را میتوان از هفته چهارم زندگی برای جوجه های بوقلمون در نظر گرفت. برای تغذیه بوقلمون میتوان از یونجه تازه و ترد، شبدرخوب، علوفه سبز تازه یا جوانه سبز غلات که به خوبی خرد شده و فاقد رشته های بلند باشند، استفاده کرد. همه اینگونه مواد را میتوان روزی یک یا دو بار به بوقلمون های جوان داد. هرگز نباید علوفه پژمرده و سایر مواد غذائی مشابه را در اختیار پرنده گذاشت. در فرمول غذائی بوقلمون میتوان از کنجاله سویا، ذرت آسیاب شده و مشابه آنها استفاده و دان تهیه کرد. غذای بوقلمونهای در حال رشد را از سن هشت هفتگی تا عرضه به بازار باید در اختیار بوقلمونهای جوان قرارداد. پروتئین موجود در آرد سویای پوست کنده برای بوقلمونهای بالغ بسیار قابل هضم ولی مواد هیدروکربن موجود در آن زیاد قابل جذب نیست. سنگریزه غیر قابل حل (گرانیتی) در حدود 1تا 4 میلیمتر باید در سنین ۸-۱۰ هفتگی به غذای بوقلمون اضافه شود.

میزان غذای مصرفی بوقلمون

بوقلمون حیوانی است که برای گوشت پرورش داده میشود، لذا از اینرو بیشتر انتخاب در بوقلمون ازنظر تبدیل غذائی صورت میگیرد. بدین ترتیب که هر چه بوقلمون در ازای غذای کمتر گوشت بیشتری تولید کند، بهتر است. بوقلمون از نظر ضریب تبدیل غذائي پرنده خوبی به شمار میرود؛ زیرا به طور متوسط میزان ضریب تبدیل غذائی در آن در اوایل زندگی حدود یک است. در برخی مزارع از غذای تمام آردی و در برخی دیگر از غذای آردی-دانه ای استفاده میشود. اما در گروهی از مزارع نیز تا ۸ هفتگی غذای تمام آردی و از ۸ هفتگی به بعد غذای دانهای-آردی در اختیار پرنده قرار میدهند. اضافه نمودن علف سبز به جیره غذائی جوجه ها سبب بهتر شدن رشد میشود. چهار هفته پیش از رسیدن بوقلمونها به بازار باید مواد بودار مانند روغن ماهی یا پودر ماهی را حذف کرد تا گوشت بوی نامطبوع نگیرد. غذای بوقلمونهای تخمگذار شبیه مرغهای تخمگذار است ولی باید توجه داشت که بوقلمونهای تخم گذار را نباید بیش ازحد غذا داد زیرا سبب چربی گرفتن آنها میگردد و تولید تخم را پائین می آورد. برای چاق کردن بوقلمون باید همه روزه خوراک دانه به آنها داد و هرچه هنگام بردن به بازار و كشتار بوقلمون نزدیکتر شود باید بر خوراک دانه ای آنها افزود. ترکیبات کلی جیره را ذرت، گندم، جو، کنجاله ها و پروتئین های حیوانی تشکیل میدهد. ذرت را نباید تنها به بوقلمونهای پرورشی داد زیرا پرنده را بیش ازحد فربه می‌کند. می‌توان در زمستان از برگ چغندر و یولاف نیز در ترکیبات جیره استفاده کرد. در اختیار گزاردن زغال چوب، شن و آهک هم مناسب است. همچنین در موقع جفتگیری باید خوراک قوی تری هم مانند آرد ماهی، پودر خون و غیره در اختیار پرنده قرارداد.

منابع

پرورش و تغذیه بوقلمون، غاز، اردک و قرقاول، نویسندگان بهروز یاراحمدی محسن محمدی ساعی