آفات و بیماری های عمده درختان هلو و نحوه کنترل آنها

به طور کلی، استفاده از استراتژی های پیشگیرانه و نه تنها مدیریت کنترل آفات، مزایای بیشتری برای محیط زیست، درختان و کشاورزان دارد، زیرا می‌تواند هزینه های کل کشت را کاهش دهد و امکان ایجاد جمعیت سالمی از موجودات مفید (دشمنان طبیعی) را فراهم کند. در کنترل آفات محصولات باغی و زراعی برخی از اقدامات مانند کنترل صحیح علف های هرز، هرس و آموزش برای بهبود هوادهی تاج درخت و اقدامات پیشگیرانه مانند نصب تله ها است.

متاسفانه درختان هلو از انواع بیماری های قارچی و باکتریایی و آفات مختلف رنج می‌برند. کشاورز باید به طور مرتب از باغ خود بازدید کند و درختان را از نظر علائم اولیه که می‌تواند نشان دهنده وجود یک عامل بیماریزا یا آفت باشد، بررسی کند. استفاده از تله‌ها برای نظارت بر جمعیت های آفات کلیدی ممکن است در برخی موارد ضروری باشد. از سوی دیگر، بسیاری از کشاورزان  بدون داشتن شواهدی از وجود آفت یا علائم (آسیب) از آفتکش ها و قارچکش های شیمیایی به مقدار زیاد استفاده می‌کنند. با این حال، علیرغم کارآیی کوتاه مدت این عمل، هزینه های اقتصادی بسیار بالایی دارد، همچنین باعث افزایش خطر مقاومت آفات و عوامل بیماری زا در برابر مواد مصرفی و از بین رفتن موجودات مفید در باغ را دارد.

قبل از اعمال هرگونه اقدام کنترلی، بهتر است با کارشناسان مشاور خود مشورت کنید و عملکرد خود را بر اساس سال و منطقه (وضعیت محیطی)، ارقام هلو و سن درختان و همچنین نوع گونه آفات و عوامل بیماری زا تنظیم کنید. ممکن است مجبور شوید سوابق سال های گذشته را نگه دارید). به یاد داشته باشید: رعایت تمام اقدامات ایمنی هنگام استفاده از آفت کش ها و قارچ کش ها ضروری است (لباس محافظ، پیروی از دستورالعمل روی برچسب محصول، رعایت حداقل تعداد روزها از آخرین کاربرد تا برداشت میوه (دوره کارنس).

مهمترین آفات درختان هلو

پروانه میوه شرقی

پروانه میوه شرقی شایع ترین و مضرترین آفت درختان هلو در اروپا و آمریکا است اما می‌تواند سایر درختان میوه را نیز آلوده کند. حشره Grapholita molesta (راسته: Lepidoptera) به دلیل فعالیت لاروهای تغذیه کننده و ایجاد کردن سوراخ در میوه ها آسیب شدیدی به میوه ها وارد می‌کند. این آسیب‌ها ارزش اقتصادی میوه هایی را که برای بازار تازه (و معمولاً برای صنعت نیز) نامناسب هستند، به شدت کاهش می‌دهد. کشاورزان ممکن است به طور پراکنده شیره غلیظ (صمغ) را روی پوست میوه های آلوده هلو مشاهده کنند. به جز خسارت وارده در میوه های هلو، حشره می‌تواند به شاخه ها حمله کند و باعث پژمردگی نوک و کاهش رشد شود. علاوه بر آسیب و خسارت بر میوه به سرشاخه های درختان هم حمله کرده و سبب خشک شدن سرشاخه های درختان هم می‌شوند. باغداران هلو باید با هرس کردن، قسمت های آلوده گیاه را با برش حداقل 15 سانتی متری زیر ناحیه آسیب دیده، از بین ببرد. در باغ های کوچک و یا برای درختانی که در باغ رشد می‌کنند، می‌توان با وارد کردن سیم در سوراخ ساقه ها، لاروها را از بین برد.

سرشاخه خوار و برگ خوار هلو

این آفات(anarsia lineatella) یکی از بزرگترین مشکلات درختان هلو و شلیل هستند اما می‌توانند برای سایر محصولات مانند زردآلو و آلو نیز خسارت زا باشند. این آسیب توسط لاروهایی ایجاد می‌شود که تونل هایی را روی تنه (در کامبیوم نزدیک به طوقه) یا شاخه ها و نوک شاخه ها (بسته به گونه) ایجاد می‌کنند. کشاورزان ممکن است تراوش شیره درخت (صمغ) مخلوط با عطری که از دهانه تونل بیرون می‌آید، شاخه‌ها/شاخه‌های مرده، سوراخ‌هایی در میوه‌ها (از حفره‌های هلو)، یا پژمرده شدن شاخه‌ها و سوراخ‌هایی در انتهای ساقه‌ها و میوه‌های در حال رسیدن را مشاهده کنند.

شناسایی و مدیریت بیماری های هلو

پوسیدگی قهوه ای هلو

پوسیدگی قهوه ای که توسط بسیاری از گونه های مختلف Monilinia (مانند M.fructicola، M.laxa، M.fructigena) ایجاد می‌شود، مخرب ترین بیماری درختان هلو و سایر درختان میوه است. این قارچ گل ها، شاخساره های جوان و میوه های بالغ را آلوده می‌کند و باعث ایجاد شانکر روی شاخه ها، پژمردگی شاخه ها، سوختگی شکوفه ها، ضایعات قهوه ای رنگ و چروک شدن میوه ها و در نتیجه کاهش قابل توجهی در عملکرد میوه می‌شود. قارچ پاتوژن گیاهی به طور گسترده گسترش یافته و مشکل بزرگی برای پرورش دهندگان هلو در اروپا، آمریکای شمالی و جنوبی و آسیا است.

کشاورز باید همیشه علف های هرز باغ را کنترل کند، درختان را در فواصل مناسب بکارد، از زهکشی مناسب خاک اطمینان حاصل کند و از آبیاری برگی خودداری کند. شاخه های بیمار و میوه های مومیایی شده باید از درخت و زمین مزرعه حذف شوند. وضعیت عمومی گیاهان (تغذیه و دسترسی به آب، قرار گرفتن در معرض نور خورشید) نیز می‌تواند مقاومت آنها را افزایش دهد. همچنین استفاده از روشهای بهداشتی مناسب، مانند ضدعفونی ابزار، هر بار که گیاهان را هرس می‌کنیم، بسیار مهم است. علاوه بر این، تمام میوه ها و شاخه های مومیایی شده بیمار باید از مزرعه حذف شده و از بین بروند.

کنترل شیمیایی بیماری پوسیدگی قهوه ای 2-3 نوبت استفاده از قارچ کش در طول گلدهی و ریزش گلبرگ ها) یک اقدام کنترلی کارآمد است. با این حال، فقط در صورتی که مشکل شدید باشد (در مناطق با سابقه بیماری شناخته شده) و همیشه تحت نظارت یک متخصص کشاورزی مجاز محلی استفاده شود. برای چنین مواردی، کشاورزان می‌توانند از سمپاش های ایربلاست (برای باغ های بزرگتر) یا سمپاش های دستی استفاده کنند. میوه های سبز نسبت به عفونت های جدید حساس نیستند.

کپک پودری یا سفیدک پودری هلو

Sphaerotheca pannosa آسیب زیادی به درختان هلو و سایر میوه های هسته دار وارد می‌کند. ممکن است لکه‌های کلروتیک را روی گیاهان آلوده با پودر سفید رنگی شبیه آرد روی برگ‌ها، ساقه‌ها، گل‌ها و میوه‌های سبز مشاهده کنیم. گاهی اوقات، روی میوه ها، این لکه ها به رنگ قرمز مایل به بنفش پوشیده شده توسط پوشش سفید پودری مشخص می‌شوند. مدیریت بیماری شامل اقدامات مشابه سایر عفونت های قارچی است.

پیچ خوردگی برگ هلو 

پیچ خوردگی برگ هلو یا لب شتری یک بیماری است که توسط پاتوژن Taphrina deformans ایجاد می شود. این قارچ درختان هلو را آلوده می‌کند و باعث پیچ خوردگی شدید برگ ها و تغییر رنگ قرمز، عمدتاً در برگ های جوان و تازه توسعه یافته دیده می‌شود. اگر عفونت شدید باشد و کنترل نشود، ممکن است برگ‌زدایی کامل درخت رخ دهد. مدیریت بیماری یا لب شتری شامل اقدامات مشابه سایر بیماریهای قارچی است. معمولاً شامل یک برنامه سمپاشی سالانه با قارچ کش های مناسب (یکبار در هنگام ریزش برگ، یکی قبل از جوانه زدن و یک هفته بعد از تشکیل میوه) می‌باشد. با این حال، همیشه باید ابتدا از کارشناسان دارای مجوز محلی خود بپرسید.

بیماری لکه باکتریایی هلو یا (Shot hole) - نقطه باکتریایی

لکه باکتریایی یک بیماری با خسارت های اقتصادی قابل توجه است که توسط پاتوژن Xanthomonas arboricola pv ایجاد می‌شود. علاوه بر هلو، که همچنین می‌تواند زردآلو، گیلاس، آلو و بادام را در سطح جهانی آلوده کند. همانطور که از نام این بیماری پیداست، علائم شامل لکه های تیره ای شبیه جای تیراندازی بر روی برگ ها، ساقه ها و میوه ها است که ارزش تجاری آنها را کاهش می‌دهد. علائم اولیه معمولاً ضایعات آغشته به آب هستند که گسترش می‌یابند و در نهایت خشک می‌شوند و ریزش می‌کنند. در اواخر فصل، ضایعات قهوه‌ای رنگ کوچک ممکن است روی میوه‌های آلوده ظاهر شوند و می‌توانند به عنوان منبع عفونت‌های ثانویه پس از مرحله سخت شدن هسته عمل کنند.

علائم این بیماری شامل لکه های دایره ای تا نامنظم آغشته به آب به قطر حدود 1 تا 5 میلی متر روی برگ ها است. لکه‌ها اغلب قرمز، بنفش یا قهوه‌ای می‌شوند و می‌توان بافت عفونی را به همراه بافت سالم اطراف اطراف آن مشاهده کرد. در نهایت، لکه برگ می ریزد و سوراخی در هلو و آلو باقی می گذارد. برگها ممکن است دارای یک تا چندین سوراخ و/یا لکه باشند و برگهای آلوده به شدت ممکن است زودتر از موعد ریزش کنند. پس از ورود باکتری ها به برگ ها و شروع به تولید مثل، علائم ایجاد می‌شود. این علائم معمولاً بین رگبرگ‌های برگ ظاهر می‌شوند و در نتیجه لکه‌های مجزا و زاویه‌ای در رگبرگ‌های برگ ایجاد می‌شوند. هاله های زرد یا قرمز اغلب در اطراف ضایعه ایجاد می شود. با ادغام ضایعات، آسیب ممکن است بیشتر شبیه سوختگی به نظر برسد، برخلاف یک نقطه مجزا روی میوه، لکه‌های قهوه‌ای تیره یا سیاه فرورفته، لکه‌های ترک خورده با حاشیه آغشته به آب ایجاد می‌شوند. این نقاط ممکن است با هاله ای زرد رنگ احاطه شوند. در گیلاس، عفونت میوه که در اوایل فصل اتفاق می افتد، اغلب منجر به تغییر شکل میوه می‌شود. در هلو و آلو، لکه های بزرگتر ممکن است ترک بخورند و ترکیبی از باکتری ها و صمغ را ترشح کنند. اسکب هلو اغلب با لکه های باکتریایی اشتباه گرفته می شود اما تراوش و لکه بینی ندارد.

در تابستان، شانکرهای دیگر ممکن است به صورت ضایعات تیره آغشته به آب در اطراف عدسکها های آلوده ایجاد شوند. روی شاخه ها، زمانی که رطوبت زیاد است، ممکن است صمغ از ترک ها بیرون بیاید و ترک خوردگی یا حفره بین بافت های آلوده و سالم مشاهده شود. با افزایش اندازه این شانکرها تیره تر و فرورفته تر می‌شوند. تشخیص آزمایشگاهی برای تایید پاتوژن باکتریایی ضروری است. پاتوژن قارچی Wilsonomyces carpophilum نیز علائم مشابهی را روی برگ ها ایجاد می کند، همانطور که سمیت گیاهی مس نیز ایجاد می‌کند. سایر پاتوژن های باکتریایی مانند Pseudomonas syringae باعث سوختگی شاخه های آلوده می شوند و همچنین می توانند با XAP اشتباه گرفته شوند.

بیماری سوراخ گلوله یا لکه غربالی

بیماری لکه غربالی چه درختانی را آلوده می‌کند؟ هلو، شلیل، زردآلو، گیلاس و بادام

سوختگی یا بلایت کورینئوم توسط قارچ Wilsonomyces carpophilus ایجاد می‌شود. بیشتر روی زردآلو، هلو و شلیل دیده می‌شود. این قارچ در جوانه های آلوده و در شانکرهای شاخه های کوچک زمستان گذرانی می‌کند. عفونت ها می‌توانند از بهار تا پاییز (از طریق هاگ های قارچی) رخ دهند. هوای بارانی، هاگ‌ها را از بافت آلوده به برگ‌ها و میوه‌ها در اثر قطره های باران‌ پاشیده شده و وزش باد پخش می‌کند. اسپورها برای جوانه زدن به 4 ساعت رطوبت نیاز دارند که گاهی منجر به گسترش سریع بیماری در درخت می‌شود. (حرکت از درختی به درخت دیگر معمولاً کندتر است.) ضایعات بسیار آهسته در دمای 7.5 درجه سانتیگراد ایجاد می‌شوند. توسعه آنها در دمای بهینه 21 تا 26 درجه سانتیگراد بسیار سریعتر است. در پاییز، علائم بیماری روی اسکارهای برگ رخ می‌دهد و به جوانه ها سرایت می‌کند.

علائم بیماری لکه غربالی

علائم در برگ ابتدا به صورت لکه های کوچک قرمز رنگی ظاهر می‌شوند که بزرگ شده و با مرکز سفید مایل به زرد مایل به ارغوانی می‌شوند. سپس لکه ها از روی برگ بیرون می افتند تا "شاخه ای" باقی بماند. عفونت های شدید سوراخ های متعددی ایجاد می‌کنند و به برگ های آسیب دیده ظاهری بسیار پاره شده می‌دهند. عفونت ساقه نیز به صورت لکه های قرمز رنگ ظاهر می‌شود.

عفونت های میوه به صورت لکه های بنفش قرمز روی پوست از همان اوایل تشکیل میوه شروع می‌شود و ممکن است در اواخر زمان برداشت رخ دهد. عفونت‌هایی که روی میوه‌های جوان ایجاد می‌شوند، بزرگ‌ترین و زبرترین لکه‌های اسکب مانند را روی پوست میوه ایجاد می‌کنند. لکه ها به هم می‌پیوندند و باعث ترک خوردن و ترشح صمغ می‌شوند. علائم بیماری اواسط فصل باعث ایجاد لکه های قرمز کوچکتر می‌شود. عفونت در میوه نزدیک به برداشت باعث ایجاد ضایعات فرورفته و مایل به خاکستری می‌شود.

ردیابی،  پایش و کنترل بیماری

در طول هرس بهاره، شاخه‌هایی را که جوانه‌های مرده دارند و ناحیه‌ای فرورفته و تیره اطراف آن‌ها را گرفته است جدا کنید. در طول فصل رشد، شاخه ها و برگ های جوان را از نظر لکه های قرمز کوچک بررسی کنید. میوه ها را برای لکه های کوچک بنفش قرمز بررسی کنید. سمپاشی با قارچکش‌های مسی یا مخلوط بوردو با غلظت 50 درصد در پاییز در کنترل این بیماری موثر است. سمپاشی با قارچکش‌ کلروتالونیل در پاییز و/یا بهار بعد از ریزش گلها و تشکیل میوه مفید است.