آشنایی با انواع آفت شته و راههای کنترل آن

شته ها حشرات مکنده شیره گیاهی هستند، شکارچیان زیادی دارند و اساس بسیاری از زنجیره های غذایی هستند. مکیدن شیره گیاهی می‌تواند باعث کمبود بنیه گیاه، اختلال در رشد و دفع ماده چسبنده (عسلک) شود که روی آن کپک های دوده‌ای رشد کند. برخی از شته ها ویروس های گیاهی را منتقل می‌کنند.

شته ها چه موجوداتی هستند؟

شته ها حشراتی شیره مکنده هستند. اندازه آنها بین 1 تا 7 میلی متر (¼ اینچ یا کمتر) طول دارد. برخی از شته ها به نام مگس سبز یا سیاه مگس شناخته می‌شوند، اما گونه هایی وجود دارند که زرد، صورتی، سفید یا خالدار هستند. برخی از گونه ها مانند شته مومی و شته پشمی روی سیب، خود را با ترشحات مومی سفید می‌پوشانند و می‌توانند با برخی از حشرات فلس دار، شپشک آرد آلود یا مگس سفید اشتباه گرفته شوند. گونه‌های کمی مانند شته‌های پمفیگوس روی صنوبر (Populus) باعث می‌شوند گیاهان گال‌هایی تولید کنند که درون آن زندگی می‌کنند. بیشتر شته ها شیره شاخ و برگ، ساقه و گل را می مکند اما برخی از ریشه ها تغذیه می‌کنند.

بیش از 500 گونه شته در جهان وجود دارد. برخی فقط از یک یا دو گونه گیاهی تغذیه می‌کنند، اما برخی دیگر را می‌توان در طیف وسیعی از آفت های گیاهی یافت. بسیاری شته ها دارای چرخه زندگی هستند که بیش از یک گیاه میزبان را شامل می‌شود. تقریباً هر گیاهی می‌تواند میزبان شته ها باشد، از جمله گیاهان زینتی، سبزیجات، میوه ها، گیاهان گلخانه ای و گیاهان آپارتمانی.

برخی از انواع شته های خسارت زا

علائم خسارت شته به گیاهان

خسارت شته ممکن است علائم زیر را مشاهده کنید:

• معمولاً می‌توان کلنی های شته ها را با چشم غیرمسلح دید، بسیاری از گونه ها نوک ساقه، جوانه های گل و سطح زیرین برگ های جوان را کلونی می‌کنند. به دلیل نرمی و تردی بافت برگها و جوانه های انتهایی از این قسمتها شروع به تغذیه می‌کنند. شته ها می‌توانند با برگ های پیچ خورده یا منحرف شده باعث توقف رشد شوند و گیاه را ضعیف کنند. بسیاری از شته ها عسلک چسبناکی را پشت و روی برگها تولید میکنند که روی آن را قارچ های دوده ای می‌پوشاند.
• اینها مانند پودر سیاه یا قهوه ای در سطوح بالای برگ به نظر می‌رسند. آنها بر روی عسلک غنی از قند تولید شده توسط حشرات شیره یا گاهی اوقات بر روی مواد قندی تولید شده توسط خود گیاه رشد می‌کنند. در بیشتر موارد، کپک دوده ای نشانه ای از هجوم حشرات است. کپک های دوده ای می‌توانند رشد کنند.
• پوست سفید شته ها می‌تواند در سطح بالایی برگ ها جمع شود مورچه‌ها را می‌توان در حال بالا رفتن از گیاهان با کلنی‌های شته‌ها یافت، آنها به شته‌ها رسیدگی می‌کنند و به‌عنوان پاداش، از عسلک و شیره تولید شده توسط شته ها تغذیه می‌کنند. مورچه ها شکارچیان شته را از بین می برند.

راههای کنترل آفت شته

شته ها اساس بسیاری از زنجیره های غذایی در باغ را تشکیل می‌دهند و وجود برخی از این حیوانات در یک اکوسیستم باغ سالم و متعادل غیرعادی نیست. گیاهان را به طور مکرر بررسی کنید تا قبل از ایجاد یک جمعیت آسیب رسان اقدامات لازم انجام شود. در درختان بالغ، شته ها را معمولاً می‌توان بخشی از تنوع زیستی مورد حمایت آنها در نظر گرفت، دشمنان طبیعی معمولاً تا اواخر تابستان تعداد آنها را کاهش می دهند. هنگام انتخاب گزینه های کنترل شته، می‌توانید با شروع روش های موجود در بخش کنترل غیر شیمیایی و اجتناب از آفت کش ها، آسیب به حیوانات غیر هدف را به حداقل برسانید. در بین آفت‌کش‌ها، آفت کش های با ماندگاری کوتاه‌تر (که معمولاً برای رشد ارگانیک تأیید شده‌اند) نسبت به محصولاتی که ماندگاری طولانی‌تر و/یا عملکرد سیستمیک دارند، احتمالاً آسیب کمتری به حیات وحش غیرهدف وارد می‌کنند و برای محصولات بخصوص محصولات زود برداشت گزینه های مناسبی هستند. آفت‌کش‌ها احتمالاً دشمنان طبیعی را می‌کشند و تنها در صورتی موفقیت‌آمیز هستند که بتوان به کل گیاه دسترسی پیدا کرد.

کنترل شته به روش غیر شیمیایی

تا جایی که مشکلی ندارد و جمعیت شته ها بحرانی نیست نیاز به مبارزه ندارد ولی در باغات تجاری به دلیل خسارت سنگینی که ممکن است وارد کنند بهتر است سریعا مبارزه انجام شوند. در سالهایی که بارش برف و سرما در زمستان به اندازه کافی نیست میزان خسارت شته در بهار بیشتر می‌شود.

در صورت کم بودن جمعیت از انگشت و شست برای له کردن کلنی های شته استفاده کنید. دشمنان طبیعی شته ها را در باغ تشویق کنید، مانند کفشدوزک ها، سوسک های زمینی، مگس ها، زنبورهای انگلی. توجه داشته باشید که در فصل بهار، جمعیت شته ها اغلب قبل از اینکه دشمنان طبیعی به تعداد کافی فعال شوند، جمع می‌شوند و سپس کنترل خوبی به آنها می دهند. استفاده بی رویه از آفت کش ها می‌تواند تعداد شکارچیان مفید را کاهش دهد.

برخی از دشمنان طبیعی را می‌توان برای استفاده به عنوان کنترل بیولوژیکی شته ها در گلخانه ها خریداری کرد، از جمله لارو مگس شناور، لارو بال توری و چندین زنبور پارازیتوئید کنند دیگر.

کنترل شته بوسیله آفت کش‌ها

RHS معتقد است که اجتناب از آفات، بیماری ها و علف های هرز با تمرین خوب در روش های کشت، آبیاری و تغذیه کافی و رعایت بهداشت باغ قابل کنترل هستند. باغبانان اغلب از کلمه واریته هنگام اشاره به یک گیاه خاص استفاده می‌کنند، اما اصطلاح گیاه شناسی صحیح "رقم" است. از هر کلمه ای که استفاده می‌کنید، به معنی گیاه یا گیاهان متمایز است که به آنها نام رقم خاصی داده می‌شود و معمولاً برای افزایش ویژگی های خاصی مانند اندازه گل یا میوه، رنگ، طعم یا عطر، اندازه گیاه، سختی، مقاومت در برابر بیماری و غیره پرورش داده می‌شوند. ، شایان ذکر است که از نظر گیاه شناسی، واریته معنای دیگری دارد - به یک گیاه متمایز طبیعی اشاره دارد که فقط تفاوت های جزئی در ظاهر آن دارد. به عنوان مثال، Malva alcea var. fastigiata با داشتن یک عادت خاص با گیاهان معمولی دیگر متفاوت است.

انتخاب رقم مناسب متحمل به حمله شته

تمیز کردن و مرتب کردن منظم نه تنها ظاهر باغ را مرتب نگه می دارد، بلکه می‌تواند آفات و بیماری ها را نیز کاهش دهد. کارهای سودمند شامل جمع آوری برگها و میوه های افتاده، حذف سریع رشد و بقایای بیماری، تمیز کردن ابزار و وجین علف های هرز است. بهداشت باغ و تشویق یا معرفی دشمنان طبیعی، باید اولین خط کنترل باشد. اگر از کنترل های شیمیایی استفاده می‌شود، باید آنها را فقط به صورت حداقلی و بسیار هدفمند استفاده کرد. برای مقابله با شته‌ها روی درختان بلند نمی‌توان کار چندانی انجام داد، زیرا درمان تنها در صورتی موفقیت‌آمیز است که کل گیاه سمپاشی شود.

روی درختان میوه و درختچه ها. تخم‌های شته زمستان‌گذران را می‌توان با استفاده از روغن‌های گیاهی شستشوی زمستانی (به‌عنوان مثال Growing Success Winter Tree Wash) از بین برد. سمپاشی زمستانه درختان با استفاده از روغن های زمستانه و گاهی به همراه سموم فسفره را می‌توان در زمانی که جوانه ها هنوز خواب هستند(قبل از تورم) در ماه آذر تا اوایل اسفند در یک روز خشک و بدون یخبندان به طور کامل خواب هستند انجام داد. شستشوی زمستانه با روغن گیاهی کمتر برای دشمنان طبیعی مضر است و می‌تواند به معنای غیر ضروری بودن سمپاشی بهاره باشد.

کنترل شته ها در گلخانه

در گلخانه ها امکان استفاده از بخورهای گلخانه ای وجود دارد. گلخانه باید مهر و موم شود و دستورالعمل های روی برچسب محصول باید رعایت شود. سموم مبتنی بر پرمترین پیرتروئید مصنوعی به عنوان مولد دود گلخانه ای DeadFast، دستگاه بخور گلخانه ای DeadFast در دسترس هستند. اسپری‌های ارگانیک، مانند پیرتروم طبیعی یا روغن‌های گیاهی (مانند Vitax Plant) می‌توانند به خوبی کنترل کنند. این آفت کش ها ماندگاری بسیار کوتاهی دارند و بنابراین ممکن است برای کنترل تعداد شته ها نیاز به استفاده مجدد داشته باشند. روغن های گیاهی و محصولات اسیدهای چرب کمتر بر حشرات بزرگتر مانند بزرگسالان کفشدوزک تأثیر می‌گذارند. برخی از این ترکیبات موثر مانند مانند آفتکش ارگانیک پالیزین هستند.

در موارد خفیف شستشوی گیاهان یا درختان با صابون های محلولپاشی هم برای کاهش جمعیت موثر است. برای رشد خوب، گیاهان به طیف وسیعی از مواد مغذی در مقادیر مختلف، بسته به گیاه و مرحله رشد آن نیاز دارند. سه ماده مغذی اصلی گیاه که معمولاً از خاک به دست می‌آیند نیتروژن، فسفر و پتاسیم هستند، در حالی که کربن، اکسیژن و هیدروژن از هوا جذب می‌شوند. سایر مواد مغذی حیاتی خاک عبارتند از منیزیم، کلسیم و گوگرد. باغبانان می‌توانند با استفاده از کودهای شیمیایی (چه مصنوعی یا طبیعی) برای تقویت رشد گیاه و بهبود گلدهی و باردهی، استفاده کنند. استفاده زیاد از از کودهای نیتروژنه محرک رشد باعث تحریک زیاد رشد رویشی گیاهان شده و حساسیت آنها نسبت به آفاتی مانند شته را افزایش می‌دهد.

حشره‌کش‌های تماسی پایدارتر شامل پیرتروئیدهای مصنوعی لامبدا-سیهالوترین (به عنوان مثال Westland Resolva Bug Killer)، دلتامترین (به عنوان مثال Provanto Ultimate Fruit & Vegetable Bug Killer، Provanto Sprayday Greenfly Killer) و cypermethrine (سایپرمترین) هستند. پرمترین به عنوان یک فرمول دود برای استفاده در گلخانه ها در دسترس است (مانند بخورگر دود گلخانه ای DeadFast)

یک سیستمیک حاوی ماده فعال فلوپیرادیفورون (کشنده حشرات هوشمند پروانتو) برای استفاده در گیاهان زینتی و خوراکی های انتخابی موجود است. حشره کش سیستمیک نئونیکوتینوئید استامی‌پرید (به عنوان مثال Bug Clear Ultra) نیز موجود است.

زیست شناسی آفت شته

چرخه زندگی هر گونه شته به طور کلی در بیشتر سال متفاوت است، کلنی های شته از ماده های بدون بال تشکیل شده است که شته زنده به دنیا می‌آورند. اشکال بالدار زمانهای خاصی ایجاد می‌شوند: ازدحام بیش از حد جمعیت روی یک گیاه، زوال در گیاه میزبان یا تغییرات فصلی زمانی که لازم باشد آفت از گیاه میزبان اول به گیاه دیگر مهاجرت کند. بیشتر گونه‌های شته‌ به صورت تخم زمستان‌گذرانی می‌کنند، اما برخی می‌توانند به‌عنوان شته‌های فعال هم باقی بمانند، به‌ویژه در زمستان‌های معتدل یا روی گیاهان سرپوشیده.

بسیاری از شته ها، به ویژه آنهایی که روی میوه ها و سبزیجات قرار دارند، یک چرخه سالانه را طی می‌کنند که شامل دو یا چند گیاه میزبان می‌شود. گیاهی که تخم های زمستان گذرانی روی آن گذاشته می‌شود اغلب درخت یا درختچه است. در بهار، تخم ها از تخم بیرون می‌آیند و شته ها از شاخ و برگ های جوان تغذیه می‌کنند. در اوایل تابستان، شاخ و برگ‌ها پیرتر و سفت‌تر شده‌اند، این امر همراه با افزایش دما و طول روز باعث ایجاد اشکال بالدار شته می‌شود که به گیاه میزبان تابستانی مهاجرت می‌کنند. این گیاه معمولاً یک گیاه غیر چوبی با شاخ و برگ نرم و شاداب است. با این حال، برخی از شته ها تمام سال را روی یک نوع گیاه می‌گذرانند، اگرچه ممکن است فقط برای بخشی از سال فعال باشند ولی به طور کلی با گرم و خشک تر شدن هوا تعداد آنها هم کمتر می‌‌شود.

برخی از شته ها می‌توانند ویروس های گیاهی را منتقل کنند. این مشکل در میوه‌های نرم مانند توت‌فرنگی و تمشک و برخی سبزیجات مانند گوجه‌فرنگی و گیاهان خانواده خیار/مغز و همچنین برخی از گیاهان زینتی مانند گل محمدی، زنبق، پلارگونیوم، لاله و نخود شیرین وجود دارد. گیاهان آلوده به ویروس باید از بین بروند تا از سرایت بیماری به سایر گیاهان جلوگیری شود.