اجرای الگوی کشت نیازمند متولی مشخص

عضو هیئت علمی دانشگاه تربیت مدرس، یکی از عمده‌ترین دلایل پیش نرفتن اجرای الگوی کشت را نبود متولی مشخص و فرافکنی متولیان متعدد فعلی دانست.

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، عضو هیئت علمی دانشگاه تربیت مدرس با اشاره به اهمیت اجرای الگوی کشت در تامین امنیت غذایی، اصلی‌ترین هدف از ابلاغ الگوی کشت را رسیدن به امنیت غذایی پایدار اعلام کرد و گفت: به نظر می‌رسد که وزارت جهاد کشاورزی با توجه به شناختی که از امکانات، ابزار، اختیارات و شرایط کشاورزی دارد، از مسئولیتی که بر عهده دارد شانه خالی می‌کند و عزم جدی در این زمینه موجود نیست.

حامد نجفی علمدارلو با بیان اینکه تلاش‌ها و زحمات فراوانی در بخش‌های مختلف جهاد کشاورزی انجام می‌شود، تصریح کرد: وزارت جهاد کشاورزی باید صادقانه اعلام کند که به تنهایی توان اجرای الگوی کشت را ندارد.

این کارشناس کشاورزی با بیان اینکه اجرای الگوی کشت، که در برنامه هفتم نیز بر آن تاکید شده، تحت تأثیر شرایط اقتصادی، علمی، سیاسی و فرهنگی متنوعی است، اظهار داشت: پیچیدگی اجرای الگوی کشت در مقایسه با سایر روش‌های دستیابی به امنیت غذایی، به دلیل عوامل متعدد مؤثر بر تصمیم کشاورز، تا حدی بیشتر است و از سوی دیگر، نبود سیاست‌گذار یا متولی مشخص برای اجرای الگوی کشت، اجرای این طرح را با مشکل مواجه کرده است.

حامد نجفی علمدارلو،، رویکرد فعلی در زمینه اجرای الگوی کشت را ناکافی دانست و گفت: سیاست‌گذاری فعلی در این زمینه منجر به نوعی فرافکنی در مجموعه دولت شده است.

این کارشناس کشاورزی تصریح کرد: به نظر می‌رسد که وزارت کشاورزی از مسئولیتی که قانون برنامه هفتم در ماده ۳۳ به صراحت بر عهده‌اش گذاشته شانه خالی می‌کند. این قانون وزارت کشاورزی را موظف کرده سه ماه قبل از فصل زراعی، برنامه بهینه تولید (الگوی کشت) را به تفکیک دشت‌ها و حوزه‌های آبریز اعلام کند.

عضو هیئت علمی دانشگاه تربیت مدرس با بیان اینکه نبود عزم جدی برای اجرای برنامه الگوی کشت در وزارت کشاورزی، هم در گذشته وجود داشته و هم در شرایط فعلی حاکم است، افزود: ناهماهنگی سیستم اجرا با آنچه که تدوین می‌شود، باعث شده تلاش‌های کارشناسان به نتیجه مطلوب نرسد.

حامد نجفی علمدارلو، چند وجهی و چند بخشی بودن را از ویژگی‌های عمومی بسیاری از طرح‌ها دانست و افزود: الگوی کشت نیز اگرچه ذاتاً چندبخشی است، اما مشکل در ناهماهنگی بین دستگاه‌ها و نبود متولی مشخص و پیگیر است.

این کارشناس کشاورزی با اشاره به یکی از اصلی‌ترین محور‌های الگوی کشت ابلاغی در سال‌های گذشته، انتقال مسئولیت اجرای الگوی کشت به استان‌ها را نشانه آگاهی دست اندرکاران تدوین طرح از چالش‌های اجرا اعلام کرد و گفت: انتقال مسئولیت اجرای الگوی کشت از وزیر و روسای سازمان جهاد کشاورزی استان‌ها به استاندار، ظاهرا به دلیل آن است که وزارت کشاورزی و دست اندرکاران استانی جهاد کشاورزی می‌دانند با ابزار‌ها و استعداد‌های انسانی و فیزیکی که در اختیار دارند، توان اجرای طرح را ندارند و آن را به استانداران سپرده‌اند.

حامد نجفی علمدارلو تصریج کرد: این یک نوع فرافکنی است، نه استفاده از قدرت استاندار. چراکه استاندار مسائل متعدد دیگری در حوزه مسئولیت خود دارد و اجرای الگوی کشت فقط یکی از آن امور خواهد بود، در حالی که برای رئیس سازمان کشاورزی استان این امر باید مسئله اول باشد.

این کارشناس کشاورزی با اشاره به نابسامانی‌های اخیر در بازار سیب زمینی و پیاز و به ویژه کشت بیش از رقم تعیین شده پیاز در کرمان، اظهار داشت: وجود ناهماهنگی بین برنامه تولید و سیاست‌های تجاری باعث می‌شود که هر کسی برای خودش کار کند.

عضو هیئت علمی دانشگاه تربیت مدرس، موضوعاتی از جمله پایین بودن کیفیت تصمیم‌سازی، در دست نبودن ابزار کافی برای تأثیرگذاری بر تصمیمات کشاورزان، ارائه نشدن خدمات لازم به کشاورز در قبال اجرای الگوی کشت، کمبود حمایت‌ها و خدمات به موقع مانند تسهیلات، کود و سم را از موارد اثر گذار بر اجرا نشدن کامل الگوی کشت خواند و افزود: از سوی دیگر کشاورز با توجه به سرمایه و تمایل شخصی خود به منافعش نگاه می‌کند و بررسی می‌کند که چه چیزی برایش باصرفه‌تر است و همچنین می‌داند که دولت ابزار کافی برای تأثیرگذاری بر تصمیمات آنها را ندارد.

حامد نجفی علمدارلو با بیان اینکه ناهماهنگی و اجرای ضعیف الگوی کشت منجر به بحران‌هایی در بازار محصولات کشاورزی می‌شود، نابسامانی‌های اخیر در بازار سیب‌زمینی، پیاز، گوجه و حتی لوبیا را ناشی از اجرا نشدن الگوی کشت خواند و گفت: گاهی این بحران‌ها حاکمیت کشور را تحت‌الشعاع قرار می‌دهند.

این کارشناس کشاورزی درباره راهکار‌های اصلاح رویکرد‌ها اظهار داشت: الگوی کشت نباید فقط اعلام سهمیه کشت باشد، بلکه باید بر اساس نقشه و به صورت مشخص باشد و مشخص شود در کجا، به چه صورت، با چه روشی و با چه نهاده‌هایی محصول کشت شود.

حامد نجفی علمدارلو با بیان اینکه باید یک نگاه مدیریت زنجیره تأمین به الگوی کشت وجود داشته باشد، تصریح کرد: باید مشخص شود که سفارش دهنده محصول کیست، چگونه قرار است در زنجیره حرکت کند و به بازار مصرف برسد.

عضو هیئت علمی دانشگاه تربیت مدرس همچنین در دست بودن ابزار‌ها و بودجه کافی برای وزارت کشاورزی را ضروری خواند و گفت: در شرایط فعلی وزارت جهاد کشاورزی باید با صداقت و شفافیت درباره توانایی یا ناتوانی اجرای الگوی کشت اظهار موضع کند و اگر توان اجرا نیست، باید اعلام شده و به دنبال ابزار‌های دیگر برای تولید و ایجاد تعادل در بازار بود.

حامد نجفی علمدارلو با بیان اینکه اجرا نشدن الگوی کشت به شکل فعلی بهتر از اجرا شدن آن است، تصریح کرد: برخی معتقدند اگر دولت دخالت نکند، یک تنظیم خودکار رخ می‌دهد و کشاورزان بسته به شرایط و الگو گرفتن از کشاورزان دیگر، کشت را مدیریت می کنند و شاید به وضع بهتری برسند.